SITE OF SRI AUROBINDO & THE MOTHER
      
Home Page |Rig Veda

Rig Veda

Text & Audio

MAṆḌALA 1

Sūkta 32

 

1. Info

To:    indra
From:   hiraṇyastūpa āṅgirasa
Metres:   triṣṭubh
 

 

2. Audio

 

▪   by South Indian brahmins

 

▪   by Sri Shyama Sundara Sharma and Sri Satya Krishna Bhatta. Recorded by © 2012 Sriranga Digital Software Technologies Pvt. Ltd.

 
 

 

3. Preferences

 
 

Show these variants of riks numbering:

 
   

Mandala. Sukta. Rik

 
   

Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik

 
   

Mandala. Anuvaka. Rik

 
 

Show these variants of vedic text:

 
   

Samhita

 

Devanagari

 

Accent

 
   

Samhita

 

Devanagari

 

Without accent

 
   

Samhita

 

Transliteration

 

Accent

 
   

Samhita

 

Transliteration

 

Without accent

 
   

Padapatha

 

Devanagari

 

Accent

 
   

Padapatha

 

Devanagari

 

Without accent

 
   

Padapatha

 

Transliteration

 

Accent

 
   

Padapatha

 

Transliteration

 

Without accent

 
 

Show interlinear translation

 
   

Show interlinear translation made in Sri Aurobindo’s light [?]

 
   

Show grammar forms

 
 

 

3. Text

01.032.01   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.36.01    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.019   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

इंद्र॑स्य॒ नु वी॒र्या॑णि॒ प्र वो॑चं॒ यानि॑ च॒कार॑ प्रथ॒मानि॑ व॒ज्री ।

अह॒न्नहि॒मन्व॒पस्त॑तर्द॒ प्र व॒क्षणा॑ अभिन॒त्पर्व॑तानां ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

इंद्रस्य नु वीर्याणि प्र वोचं यानि चकार प्रथमानि वज्री ।

अहन्नहिमन्वपस्ततर्द प्र वक्षणा अभिनत्पर्वतानां ॥

Samhita transliteration accented

índrasya nú vīryā́ṇi prá vocam yā́ni cakā́ra prathamā́ni vajrī́ ǀ

áhannáhimánvapástatarda prá vakṣáṇā abhinatpárvatānām ǁ

Samhita transliteration nonaccented

indrasya nu vīryāṇi pra vocam yāni cakāra prathamāni vajrī ǀ

ahannahimanvapastatarda pra vakṣaṇā abhinatparvatānām ǁ

Padapatha Devanagari Accented

इन्द्र॑स्य । नु । वी॒र्या॑णि । प्र । वो॒च॒म् । यानि॑ । च॒कार॑ । प्र॒थ॒मानि॑ । व॒ज्री ।

अह॑न् । अहि॑म् । अनु॑ । अ॒पः । त॒त॒र्द॒ । प्र । व॒क्षणाः॑ । अ॒भि॒न॒त् । पर्व॑तानाम् ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

इन्द्रस्य । नु । वीर्याणि । प्र । वोचम् । यानि । चकार । प्रथमानि । वज्री ।

अहन् । अहिम् । अनु । अपः । ततर्द । प्र । वक्षणाः । अभिनत् । पर्वतानाम् ॥

Padapatha transliteration accented

índrasya ǀ nú ǀ vīryā́ṇi ǀ prá ǀ vocam ǀ yā́ni ǀ cakā́ra ǀ prathamā́ni ǀ vajrī́ ǀ

áhan ǀ áhim ǀ ánu ǀ apáḥ ǀ tatarda ǀ prá ǀ vakṣáṇāḥ ǀ abhinat ǀ párvatānām ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

indrasya ǀ nu ǀ vīryāṇi ǀ pra ǀ vocam ǀ yāni ǀ cakāra ǀ prathamāni ǀ vajrī ǀ

ahan ǀ ahim ǀ anu ǀ apaḥ ǀ tatarda ǀ pra ǀ vakṣaṇāḥ ǀ abhinat ǀ parvatānām ǁ

interlinear translation

Now { I } proclaimed the primal heroic deeds  of Indra , which the Thunderer  has committed: killed the Serpent , released  the Waters , split the insides of the mountains ,

Translation — Padapatha — Grammar

Now   ←   [2] nu (indeclinable word; adverb, particle)

{ I } proclaimed   ←   [4] pra (indeclinable word; adverb, preposition); [5] vocam = avocam (verb Aorist Active single 1st)  ←  vac

the primal   ←   [8] prathamāni (noun N-Ac plural)  ←  prathama

heroic deeds   ←   [3] vīryāṇi (noun N-Ac plural)  ←  vīrya

of Indra   ←   [1] indrasya (noun M-G single)  ←  indra

which   ←   [6] yāni (pronoun N-Ac plural)  ←  yad

the Thunderer   ←   [9] vajrī (noun M-N single)  ←  vajrin

has committed   ←   [7] cakāra (verb Perfect Active single 3rd)  ←  kṛ

killed   ←   [10] ahan (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  han

the Serpent   ←   [11] ahim (noun M-Ac single)  ←  ahi

released   ←   [12] anu (indeclinable word; preposition); [14] tatarda (verb Perfect Active single 3rd)  ←  tṛd

the Waters   ←   [13] apaḥ (noun F-Ac plural)  ←  ap

split   ←   [15] pra (indeclinable word; adverb, preposition); [17] abhinat (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  bhid

the insides   ←   [16] vakṣaṇāḥ (noun M-N plural)  ←  vakṣaṇa

of the mountains   ←   [18] parvatānām (noun M-G plural)  ←  parvata

01.032.02   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.36.02    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.020   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

अह॒न्नहिं॒ पर्व॑ते शिश्रिया॒णं त्वष्टा॑स्मै॒ वज्रं॑ स्व॒र्यं॑ ततक्ष ।

वा॒श्रा इ॑व धे॒नवः॒ स्यंद॑माना॒ अंजः॑ समु॒द्रमव॑ जग्मु॒रापः॑ ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

अहन्नहिं पर्वते शिश्रियाणं त्वष्टास्मै वज्रं स्वर्यं ततक्ष ।

वाश्रा इव धेनवः स्यंदमाना अंजः समुद्रमव जग्मुरापः ॥

Samhita transliteration accented

áhannáhim párvate śiśriyāṇám tváṣṭāsmai vájram svaryám tatakṣa ǀ

vāśrā́ iva dhenávaḥ syándamānā áñjaḥ samudrámáva jagmurā́paḥ ǁ

Samhita transliteration nonaccented

ahannahim parvate śiśriyāṇam tvaṣṭāsmai vajram svaryam tatakṣa ǀ

vāśrā iva dhenavaḥ syandamānā añjaḥ samudramava jagmurāpaḥ ǁ

Padapatha Devanagari Accented

अह॑न् । अहि॑म् । पर्व॑ते । शि॒श्रि॒या॒णम् । त्वष्टा॑ । अ॒स्मै॒ । वज्र॑म् । स्व॒र्य॑म् । त॒त॒क्ष॒ ।

वा॒श्राःऽइ॑व । धे॒नवः॑ । स्यन्द॑मानाः । अञ्जः॑ । स॒मु॒द्रम् । अव॑ । ज॒ग्मुः॒ । आपः॑ ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

अहन् । अहिम् । पर्वते । शिश्रियाणम् । त्वष्टा । अस्मै । वज्रम् । स्वर्यम् । ततक्ष ।

वाश्राःऽइव । धेनवः । स्यन्दमानाः । अञ्जः । समुद्रम् । अव । जग्मुः । आपः ॥

Padapatha transliteration accented

áhan ǀ áhim ǀ párvate ǀ śiśriyāṇám ǀ tváṣṭā ǀ asmai ǀ vájram ǀ svaryám ǀ tatakṣa ǀ

vāśrā́ḥ-iva ǀ dhenávaḥ ǀ syándamānāḥ ǀ áñjaḥ ǀ samudrám ǀ áva ǀ jagmuḥ ǀ ā́paḥ ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

ahan ǀ ahim ǀ parvate ǀ śiśriyāṇam ǀ tvaṣṭā ǀ asmai ǀ vajram ǀ svaryam ǀ tatakṣa ǀ

vāśrāḥ-iva ǀ dhenavaḥ ǀ syandamānāḥ ǀ añjaḥ ǀ samudram ǀ ava ǀ jagmuḥ ǀ āpaḥ ǁ

interlinear translation

killed the Serpent , lying on a mountain ; for him, Tvashtri  formed the roaring lightning ; like lowing running milch-cows (supramental perceptions)  the Waters  quickly arrived the Ocean .

Translation — Padapatha — Grammar

killed   ←   [1] ahan (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  han

the Serpent   ←   [2] ahim (noun M-Ac single)  ←  ahi

lying   ←   [4] śiśriyāṇam (Participle M-Ac single)  ←  śri

on a mountain   ←   [3] parvate (noun M-L single)  ←  parvata

; for him   ←   [6] asmai (pronoun M-D single)  ←  idam

Tvashtri   ←   [5] tvaṣṭā (noun M-N single)  ←  tvaṣṭṛ

formed   ←   [9] tatakṣa (verb Perfect Active single 3rd)  ←  takṣ

the roaring   ←   [8] svaryam (noun M-Ac single)  ←  svarya

lightning   ←   [7] vajram (noun M-Ac single)  ←  vajra

; like lowing   ←   [10] vāśrāḥ-iva (noun F-Ac plural)  ←  vāśra

running   ←   [12] syandamānāḥ (Participle F-N plural)  ←  syandamānā

milch-cows (supramental perceptions)   ←   [11] dhenavaḥ (noun M-N plural)  ←  dhenu

the Waters   ←   [17] āpaḥ (noun F-N plural)  ←  ap

quickly   ←   [13] añjaḥ (indeclinable word; adverb)  ←  añjas

arrived   ←   [15] ava (indeclinable word; adverb); [16] jagmuḥ (verb Perfect Active plural 3rd)  ←  gam

the Ocean   ←   [14] samudram (noun M-Ac single)  ←  samudra

01.032.03   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.36.03    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.021   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

वृ॒षा॒यमा॑णोऽवृणीत॒ सोमं॒ त्रिक॑द्रुकेष्वपिबत्सु॒तस्य॑ ।

आ साय॑कं म॒घवा॑दत्त॒ वज्र॒मह॑न्नेनं प्रथम॒जामही॑नां ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

वृषायमाणोऽवृणीत सोमं त्रिकद्रुकेष्वपिबत्सुतस्य ।

आ सायकं मघवादत्त वज्रमहन्नेनं प्रथमजामहीनां ॥

Samhita transliteration accented

vṛṣāyámāṇo’vṛṇīta sómam tríkadrukeṣvapibatsutásya ǀ

ā́ sā́yakam maghávādatta vájramáhannenam prathamajā́máhīnām ǁ

Samhita transliteration nonaccented

vṛṣāyamāṇo’vṛṇīta somam trikadrukeṣvapibatsutasya ǀ

ā sāyakam maghavādatta vajramahannenam prathamajāmahīnām ǁ

Padapatha Devanagari Accented

वृ॒ष॒ऽयमा॑णः । अ॒वृ॒णी॒त॒ । सोम॑म् । त्रिऽक॑द्रुकेषु । अ॒पि॒ब॒त् । सु॒तस्य॑ ।

आ । साय॑कम् । म॒घवा॑ । अ॒द॒त्त॒ । वज्र॑म् । अह॑न् । ए॒न॒म् । प्र॒थ॒म॒ऽजाम् । अही॑नाम् ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

वृषऽयमाणः । अवृणीत । सोमम् । त्रिऽकद्रुकेषु । अपिबत् । सुतस्य ।

आ । सायकम् । मघवा । अदत्त । वज्रम् । अहन् । एनम् । प्रथमऽजाम् । अहीनाम् ॥

Padapatha transliteration accented

vṛṣa-yámāṇaḥ ǀ avṛṇīta ǀ sómam ǀ trí-kadrukeṣu ǀ apibat ǀ sutásya ǀ

ā́ ǀ sā́yakam ǀ maghávā ǀ adatta ǀ vájram ǀ áhan ǀ enam ǀ prathama-jā́m ǀ áhīnām ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

vṛṣa-yamāṇaḥ ǀ avṛṇīta ǀ somam ǀ tri-kadrukeṣu ǀ apibat ǀ sutasya ǀ

ā ǀ sāyakam ǀ maghavā ǀ adatta ǀ vajram ǀ ahan ǀ enam ǀ prathama-jām ǀ ahīnām ǁ

interlinear translation

The governing Bull preferred soma (offering-hymns)  in three vessels , drank the pressed out , Lord of plenitude  sent a missile, his lightning , killed this first-born one of serpents .

Translation — Padapatha — Grammar

The governing Bull   ←   [1] vṛṣa-yamāṇaḥ (Participle M-N single)  ←  vṛṣayamāṇa

preferred   ←   [2] avṛṇīta (verb Imperfect Middle single 3rd)  ←  vṛ

soma (offering-hymns)   ←   [3] somam (noun M-Ac single)  ←  soma

in three vessels   ←   [4] tri-kadrukeṣu (noun M-L plural)  ←  trikadruka

drank   ←   [5] apibat (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  pā

the pressed out   ←   [6] sutasya (noun M-G single)  ←  suta

Lord of plenitude   ←   [9] maghavā (noun M-N single)  ←  maghavan

sent   ←   [10] adatta (verb Imperfect Middle single 3rd)  ←  dā

a missile   ←   [8] sāyakam (noun M-Ac single)  ←  sāyaka

his lightning   ←   [11] vajram (noun M-Ac single)  ←  vajra

killed   ←   [12] ahan (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  han

this   ←   [13] enam (pronoun M-Ac single)  ←  ena

first-born one   ←   [14] prathama-jām (noun F-Ac single)  ←  prathamaja

of serpents   ←   [15] ahīnām (noun M-G plural)  ←  ahi

01.032.04   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.36.04    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.022   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

यदिं॒द्राह॑न्प्रथम॒जामही॑ना॒मान्मा॒यिना॒ममि॑नाः॒ प्रोत मा॒याः ।

आत्सूर्यं॑ ज॒नय॒न्द्यामु॒षासं॑ ता॒दीत्ना॒ शत्रुं॒ न किला॑ विवित्से ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

यदिंद्राहन्प्रथमजामहीनामान्मायिनाममिनाः प्रोत मायाः ।

आत्सूर्यं जनयन्द्यामुषासं तादीत्ना शत्रुं न किला विवित्से ॥

Samhita transliteration accented

yádindrā́hanprathamajā́máhīnāmā́nmāyínāmámināḥ prótá māyā́ḥ ǀ

ā́tsū́ryam janáyandyā́muṣā́sam tādī́tnā śátrum ná kílā vivitse ǁ

Samhita transliteration nonaccented

yadindrāhanprathamajāmahīnāmānmāyināmamināḥ prota māyāḥ ǀ

ātsūryam janayandyāmuṣāsam tādītnā śatrum na kilā vivitse ǁ

Padapatha Devanagari Accented

यत् । इ॒न्द्र॒ । अह॑न् । प्र॒थ॒म॒ऽजाम् । अही॑नाम् । आत् । मा॒यिना॑म् । अमि॑नाः । प्र । उ॒त । मा॒याः ।

आत् । सूर्य॑म् । ज॒नय॑न् । द्याम् । उ॒षस॑म् । ता॒दीत्ना॑ । शत्रु॑म् । न । किल॑ । वि॒वि॒त्से॒ ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

यत् । इन्द्र । अहन् । प्रथमऽजाम् । अहीनाम् । आत् । मायिनाम् । अमिनाः । प्र । उत । मायाः ।

आत् । सूर्यम् । जनयन् । द्याम् । उषसम् । तादीत्ना । शत्रुम् । न । किल । विवित्से ॥

Padapatha transliteration accented

yát ǀ indra ǀ áhan ǀ prathama-jā́m ǀ áhīnām ǀ ā́t ǀ māyínām ǀ ámināḥ ǀ prá ǀ utá ǀ māyā́ḥ ǀ

ā́t ǀ sū́ryam ǀ janáyan ǀ dyā́m ǀ uṣásam ǀ tādī́tnā ǀ śátrum ǀ ná ǀ kíla ǀ vivitse ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

yat ǀ indra ǀ ahan ǀ prathama-jām ǀ ahīnām ǀ āt ǀ māyinām ǀ amināḥ ǀ pra ǀ uta ǀ māyāḥ ǀ

āt ǀ sūryam ǀ janayan ǀ dyām ǀ uṣasam ǀ tādītnā ǀ śatrum ǀ na ǀ kila ǀ vivitse ǁ

interlinear translation

When, O Indra , {thou} killedst the first-born of serpent , then {thou killedst} and destroyedst maya-s  of makers of {false} maya , then {thou} bringing the Sun  into birth, Heaven , Down , then, verily, let not {thee anymore} find an enemy.

Translation — Padapatha — Grammar

When   ←   [1] yat (pronoun N-N single)  ←  yad

O Indra   ←   [2] indra (noun M-V single)

{thou} killedst   ←   [3] ahan (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  han

the first-born   ←   [4] prathama-jām (noun F-Ac single)  ←  prathamaja

of serpent   ←   [5] ahīnām (noun M-G plural)  ←  ahi

then   ←   [6] āt (indeclinable word; adverb, copulative)

{thou killedst} and   ←   [10] uta (indeclinable word; copulative)

destroyedst   ←   [8] amināḥ = amīnāḥ (verb Imperfect Active single 2nd)  ←  mī; [9] pra (indeclinable word; adverb, preposition)

maya-s   ←   [11] māyāḥ (noun F-Ac plural)  ←  māya

of makers of {false} maya   ←   [7] māyinām (noun M-G plural)  ←  māyin

then   ←   [12] āt (indeclinable word; adverb, copulative)

{thou} bringing   ←   [14] janayan (Participle M-N single)  ←  janayat

the Sun   ←   [13] sūryam (noun M-Ac single)  ←  sūrya

into birth   ←   [14] janayan (Participle M-N single)  ←  janayat

Heaven   ←   [15] dyām (noun M-Ac single)  ←  div

Down   ←   [16] uṣasam (noun F-Ac single)  ←  uṣas

then   ←   [17] tādītnā (indeclinable word; adverb)

verily   ←   [20] kila (indeclinable word; particle)

let not {thee anymore}   ←   [19] na (indeclinable word; adverb, particle)

find   ←   [21] vivitse (verb Desiderative single 2nd)  ←  vid

an enemy   ←   [18] śatrum (noun M-Ac single)  ←  śatru

01.032.05   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.36.05    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.023   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

अह॑न्वृ॒त्रं वृ॑त्र॒तरं॒ व्यं॑स॒मिंद्रो॒ वज्रे॑ण मह॒ता व॒धेन॑ ।

स्कंधां॑सीव॒ कुलि॑शेना॒ विवृ॒क्णाहिः॑ शयत उप॒पृक्पृ॑थि॒व्याः ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

अहन्वृत्रं वृत्रतरं व्यंसमिंद्रो वज्रेण महता वधेन ।

स्कंधांसीव कुलिशेना विवृक्णाहिः शयत उपपृक्पृथिव्याः ॥

Samhita transliteration accented

áhanvṛtrám vṛtratáram vyáṃsamíndro vájreṇa mahatā́ vadhéna ǀ

skándhāṃsīva kúliśenā vívṛkṇā́hiḥ śayata upapṛ́kpṛthivyā́ḥ ǁ

Samhita transliteration nonaccented

ahanvṛtram vṛtrataram vyaṃsamindro vajreṇa mahatā vadhena ǀ

skandhāṃsīva kuliśenā vivṛkṇāhiḥ śayata upapṛkpṛthivyāḥ ǁ

Padapatha Devanagari Accented

अह॑न् । वृ॒त्रम् । वृ॒त्र॒ऽतर॑म् । विऽअं॑सम् । इन्द्रः॑ । वज्रे॑ण । म॒ह॒ता । व॒धेन॑ ।

स्कन्धां॑सिऽइव । कुलि॑शेन । विऽवृ॑क्णा । अहिः॑ । श॒य॒ते॒ । उ॒प॒ऽपृक् । पृ॒थि॒व्याः ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

अहन् । वृत्रम् । वृत्रऽतरम् । विऽअंसम् । इन्द्रः । वज्रेण । महता । वधेन ।

स्कन्धांसिऽइव । कुलिशेन । विऽवृक्णा । अहिः । शयते । उपऽपृक् । पृथिव्याः ॥

Padapatha transliteration accented

áhan ǀ vṛtrám ǀ vṛtra-táram ǀ ví-aṃsam ǀ índraḥ ǀ vájreṇa ǀ mahatā́ ǀ vadhéna ǀ

skándhāṃsi-iva ǀ kúliśena ǀ ví-vṛkṇā ǀ áhiḥ ǀ śayate ǀ upa-pṛ́k ǀ pṛthivyā́ḥ ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

ahan ǀ vṛtram ǀ vṛtra-taram ǀ vi-aṃsam ǀ indraḥ ǀ vajreṇa ǀ mahatā ǀ vadhena ǀ

skandhāṃsi-iva ǀ kuliśena ǀ vi-vṛkṇā ǀ ahiḥ ǀ śayate ǀ upa-pṛk ǀ pṛthivyāḥ ǁ

interlinear translation

Indra  killed Vritra , the most Vritra , shoulderless , by lightning , by a great stroke; like a tree trunk cut in pieces by an axe, the Serpent  lies adhering to Earth ,

Translation — Padapatha — Grammar

Indra   ←   [5] indraḥ (noun M-N single)  ←  indra

killed   ←   [1] ahan (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  han

Vritra   ←   [2] vṛtram (noun M-Ac single)  ←  vṛtra

the most Vritra   ←   [3] vṛtra-taram (noun M-Ac single)  ←  vṛtratara

shoulderless   ←   [4] vi-aṃsam (noun M-Ac single)  ←  vyaṃsa

by lightning   ←   [6] vajreṇa (noun M-I single)  ←  vajra

by a great   ←   [7] mahatā (noun M-I single)  ←  mahat

stroke   ←   [8] vadhena (noun M-I single)  ←  vadha

; like a tree trunk   ←   [9] skandhāṃsi-iva (noun N-Ac plural)  ←  skandhas

cut in pieces   ←   [11] vi-vṛkṇā (noun F-N single)  ←  vivṛkṇa

by an axe   ←   [10] kuliśena (noun M-I single)  ←  kuliśa

the Serpent   ←   [12] ahiḥ (noun M-N single)  ←  ahi

lies   ←   [13] śayate (verb Present Middle single 3rd)  ←  śī

adhering to   ←   [14] upa-pṛk (noun M-N single)  ←  upapṛc

Earth   ←   [15] pṛthivyāḥ (noun F-Ab single)  ←  pṛthivī

01.032.06   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.37.01    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.024   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

अ॒यो॒द्धेव॑ दु॒र्मद॒ आ हि जु॒ह्वे म॑हावी॒रं तु॑विबा॒धमृ॑जी॒षं ।

नाता॑रीदस्य॒ समृ॑तिं व॒धानां॒ सं रु॒जानाः॑ पिपिष॒ इंद्र॑शत्रुः ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

अयोद्धेव दुर्मद आ हि जुह्वे महावीरं तुविबाधमृजीषं ।

नातारीदस्य समृतिं वधानां सं रुजानाः पिपिष इंद्रशत्रुः ॥

Samhita transliteration accented

ayoddhéva durmáda ā́ hí juhvé mahāvīrám tuvibādhámṛjīṣám ǀ

nā́tārīdasya sámṛtim vadhā́nām sám rujā́nāḥ pipiṣa índraśatruḥ ǁ

Samhita transliteration nonaccented

ayoddheva durmada ā hi juhve mahāvīram tuvibādhamṛjīṣam ǀ

nātārīdasya samṛtim vadhānām sam rujānāḥ pipiṣa indraśatruḥ ǁ

Padapatha Devanagari Accented

अ॒यो॒द्धाऽइ॑व । दुः॒ऽमदः॑ । आ । हि । जु॒ह्वे । म॒हा॒ऽवी॒रम् । तु॒वि॒ऽबा॒धम् । ऋ॒जी॒षम् ।

न । अ॒ता॒री॒त् । अ॒स्य॒ । सम्ऽऋ॑तिम् । व॒धाना॑म् । सम् । रु॒जानाः॑ । पि॒पि॒षे॒ । इन्द्र॑ऽशत्रुः ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

अयोद्धाऽइव । दुःऽमदः । आ । हि । जुह्वे । महाऽवीरम् । तुविऽबाधम् । ऋजीषम् ।

न । अतारीत् । अस्य । सम्ऽऋतिम् । वधानाम् । सम् । रुजानाः । पिपिषे । इन्द्रऽशत्रुः ॥

Padapatha transliteration accented

ayoddhā́-iva ǀ duḥ-mádaḥ ǀ ā́ ǀ hí ǀ juhvé ǀ mahā-vīrám ǀ tuvi-bādhám ǀ ṛjīṣám ǀ

ná ǀ atārīt ǀ asya ǀ sám-ṛtim ǀ vadhā́nām ǀ sám ǀ rujā́nāḥ ǀ pipiṣe ǀ índra-śatruḥ ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

ayoddhā-iva ǀ duḥ-madaḥ ǀ ā ǀ hi ǀ juhve ǀ mahā-vīram ǀ tuvi-bādham ǀ ṛjīṣam ǀ

na ǀ atārīt ǀ asya ǀ sam-ṛtim ǀ vadhānām ǀ sam ǀ rujānāḥ ǀ pipiṣe ǀ indra-śatruḥ ǁ

interlinear translation

as non-combatant deadly drunken, for {he} has challenged the great Hero, Winner of many, Expeller {of enemies}. {He} did not endure the fight, strokes of this {Indra}; alltogether {he is} broken to pieces, crushed, to whom Indra is enemy.

Translation — Padapatha — Grammar

as non-combatant   ←   [1] ayoddhā-iva (noun F-N single)  ←  ayoddhṛ

deadly drunken   ←   [2] duḥ-madaḥ (noun M-V single)  ←  durmada

for   ←   [4] hi (indeclinable word; particle)

{he} has challenged   ←   [3] ā (preposition); [5] juhve (verb Perfect single 3rd)  ←  hve

the great Hero   ←   [6] mahā-vīram (noun M-Ac single)  ←  mahāvīra

Winner of many   ←   [7] tuvi-bādham (noun M-Ac single)  ←  tuvibādha

Expeller {of enemies}   ←   [8] ṛjīṣam (noun M-Ac single)  ←  ṛjīṣa

{He} did not   ←   [9] na (indeclinable word; adverb, particle)

endure   ←   [10] atārīt (verb Aorist Active single 3rd)  ←  tṝ

the fight   ←   [12] sam-ṛtim (noun F-Ac single)  ←  samṛti

strokes   ←   [13] vadhānām (noun M-G plural)  ←  vadha

of this {Indra}   ←   [11] asya (pronoun M-G single)  ←  iyam

; alltogether {he is}   ←   [14] sam (indeclinable word; adverb)

broken to pieces   ←   [15] rujānāḥ (participle M-N plural)  ←  ruj

crushed   ←   [16] pipiṣe (verb Perfect single 3rd)  ←  piṣ

to whom Indra is enemy   ←   [17] indra-śatruḥ (noun M-N single)  ←  indraśatru

01.032.07   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.37.02    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.025   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

अ॒पाद॑ह॒स्तो अ॑पृतन्य॒दिंद्र॒मास्य॒ वज्र॒मधि॒ सानौ॑ जघान ।

वृष्णो॒ वध्रिः॑ प्रति॒मानं॒ बुभू॑षन्पुरु॒त्रा वृ॒त्रो अ॑शय॒द्व्य॑स्तः ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

अपादहस्तो अपृतन्यदिंद्रमास्य वज्रमधि सानौ जघान ।

वृष्णो वध्रिः प्रतिमानं बुभूषन्पुरुत्रा वृत्रो अशयद्व्यस्तः ॥

Samhita transliteration accented

apā́dahastó apṛtanyadíndramā́sya vájramádhi sā́nau jaghāna ǀ

vṛ́ṣṇo vádhriḥ pratimā́nam búbhūṣanpurutrā́ vṛtró aśayadvyástaḥ ǁ

Samhita transliteration nonaccented

apādahasto apṛtanyadindramāsya vajramadhi sānau jaghāna ǀ

vṛṣṇo vadhriḥ pratimānam bubhūṣanpurutrā vṛtro aśayadvyastaḥ ǁ

Padapatha Devanagari Accented

अ॒पात् । अ॒ह॒स्तः । अ॒पृ॒त॒न्य॒त् । इन्द्र॑म् । आ । अ॒स्य॒ । वज्र॑म् । अधि॑ । सानौ॑ । ज॒घा॒न॒ ।

वृष्णः॑ । वध्रिः॑ । प्र॒ति॒ऽमान॑म् । बुभू॑षन् । पु॒रु॒ऽत्रा । वृ॒त्रः । अ॒श॒य॒त् । विऽअ॑स्तः ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

अपात् । अहस्तः । अपृतन्यत् । इन्द्रम् । आ । अस्य । वज्रम् । अधि । सानौ । जघान ।

वृष्णः । वध्रिः । प्रतिऽमानम् । बुभूषन् । पुरुऽत्रा । वृत्रः । अशयत् । विऽअस्तः ॥

Padapatha transliteration accented

apā́t ǀ ahastáḥ ǀ apṛtanyat ǀ índram ǀ ā́ ǀ asya ǀ vájram ǀ ádhi ǀ sā́nau ǀ jaghāna ǀ

vṛ́ṣṇaḥ ǀ vádhriḥ ǀ prati-mā́nam ǀ búbhūṣan ǀ puru-trā́ ǀ vṛtráḥ ǀ aśayat ǀ ví-astaḥ ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

apāt ǀ ahastaḥ ǀ apṛtanyat ǀ indram ǀ ā ǀ asya ǀ vajram ǀ adhi ǀ sānau ǀ jaghāna ǀ

vṛṣṇaḥ ǀ vadhriḥ ǀ prati-mānam ǀ bubhūṣan ǀ puru-trā ǀ vṛtraḥ ǀ aśayat ǀ vi-astaḥ ǁ

interlinear translation

The feetless, the handless fought against Indra ; {Indra} slew from above by his lightning  at the top {of Vritra}. The gelded striving to be well-matched opponent of the Bull, Vritra  lay, cut into many pieces.

Translation — Padapatha — Grammar

The feetless   ←   [1] apāt (noun M-N single)  ←  apad

the handless   ←   [2] ahastaḥ (noun M-N single)  ←  ahasta

fought against   ←   [3] apṛtanyat (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  pṛtanya

Indra   ←   [4] indram (noun M-Ac single)  ←  indra

; {Indra} slew   ←   [5] ā (preposition); [10] jaghāna (verb Perfect Active single 1st)  ←  han

from above   ←   [8] adhi (indeclinable word; adverb, preposition)

by his   ←   [6] asya (pronoun M-G single)  ←  iyam

lightning   ←   [7] vajram (noun M-Ac single)  ←  vajra

at the top {of Vritra}   ←   [9] sānau (noun M-L single)  ←  sānu

The gelded   ←   [12] vadhriḥ (noun M-N single)  ←  vadhri

striving to be   ←   [14] bubhūṣan (participle M-N single)  ←  bhūṣ

well-matched opponent   ←   [13] prati-mānam (noun N-Ac single)  ←  pratimāna

of the Bull   ←   [11] vṛṣṇaḥ (noun M-G single)  ←  vṛṣan

Vritra   ←   [16] vṛtraḥ (noun M-N single)  ←  vṛtra

lay   ←   [17] aśayat (verb Imperfect single 3rd)  ←  śī

cut   ←   [18] vi-astaḥ (noun M-N single)  ←  vyasta

into many pieces   ←   [15] puru-trā (indeclinable word; adverb)  ←  purutrā

01.032.08   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.37.03    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.026   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

न॒दं न भि॒न्नम॑मु॒या शया॑नं॒ मनो॒ रुहा॑णा॒ अति॑ यं॒त्यापः॑ ।

याश्चि॑द्वृ॒त्रो म॑हि॒ना प॒र्यति॑ष्ठ॒त्तासा॒महिः॑ पत्सुतः॒शीर्ब॑भूव ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

नदं न भिन्नममुया शयानं मनो रुहाणा अति यंत्यापः ।

याश्चिद्वृत्रो महिना पर्यतिष्ठत्तासामहिः पत्सुतःशीर्बभूव ॥

Samhita transliteration accented

nadám ná bhinnámamuyā́ śáyānam máno rúhāṇā áti yantyā́paḥ ǀ

yā́ścidvṛtró mahinā́ paryátiṣṭhattā́sāmáhiḥ patsutaḥśī́rbabhūva ǁ

Samhita transliteration nonaccented

nadam na bhinnamamuyā śayānam mano ruhāṇā ati yantyāpaḥ ǀ

yāścidvṛtro mahinā paryatiṣṭhattāsāmahiḥ patsutaḥśīrbabhūva ǁ

Padapatha Devanagari Accented

न॒दम् । न । भि॒न्नम् । अ॒मु॒या । शया॑नम् । मनः॑ । रुहा॑णाः । अति॑ । य॒न्ति॒ । आपः॑ ।

याः । चि॒त् । वृ॒त्रः । म॒हि॒ना । प॒रि॒ऽअति॑ष्ठत् । तासा॑म् । अहिः॑ । प॒त्सु॒तः॒शीः । ब॒भू॒व॒ ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

नदम् । न । भिन्नम् । अमुया । शयानम् । मनः । रुहाणाः । अति । यन्ति । आपः ।

याः । चित् । वृत्रः । महिना । परिऽअतिष्ठत् । तासाम् । अहिः । पत्सुतःशीः । बभूव ॥

Padapatha transliteration accented

nadám ǀ ná ǀ bhinnám ǀ amuyā́ ǀ śáyānam ǀ mánaḥ ǀ rúhāṇāḥ ǀ áti ǀ yanti ǀ ā́paḥ ǀ

yā́ḥ ǀ cit ǀ vṛtráḥ ǀ mahinā́ ǀ pari-átiṣṭhat ǀ tā́sām ǀ áhiḥ ǀ patsutaḥśī́ḥ ǀ babhūva ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

nadam ǀ na ǀ bhinnam ǀ amuyā ǀ śayānam ǀ manaḥ ǀ ruhāṇāḥ ǀ ati ǀ yanti ǀ āpaḥ ǀ

yāḥ ǀ cit ǀ vṛtraḥ ǀ mahinā ǀ pari-atiṣṭhat ǀ tāsām ǀ ahiḥ ǀ patsutaḥśīḥ ǀ babhūva ǁ

interlinear translation

Like over broken reed, so springing up waters  flow {over} prostrated mind1; {those waters} around which Vritra  forcibly stood, at their feet the Serpent  became lying.

1 It is seems, that the word was used in a sense “breath, i.e. vital principle, left the body”.

Translation — Padapatha — Grammar

Like   ←   [2] na (indeclinable word; adverb, particle)

over   ←   [8] ati (indeclinable word; adverb, adjective)

broken   ←   [3] bhinnam (noun M-Ac single)  ←  bhinna

reed   ←   [1] nadam (noun M-Ac single)  ←  nada

so   ←   [4] amuyā (indeclinable word; adverb)

springing up   ←   [7] ruhāṇāḥ (Participle F-N plural Present Middle)  ←  ruh

waters   ←   [10] āpaḥ (noun F-N plural)  ←  ap

flow   ←   [9] yanti (verb Present Active plural 3rd)  ←  i

{over} prostrated   ←   [5] śayānam (noun N-Ac single)  ←  śayāna

mind   ←   [6] manaḥ (noun N-Ac single)  ←  manas

; {those waters} around   ←   [15] pari-atiṣṭhat (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  pariṣṭhā

which   ←   [11] yāḥ (pronoun F-Ac plural)  ←  yā

Vritra   ←   [13] vṛtraḥ (noun M-N single)  ←  vṛtra

forcibly   ←   [14] mahinā (indeclinable word; adverb)

stood   ←   [15] pari-atiṣṭhat (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  pariṣṭhā

at their   ←   [16] tāsām (pronoun F-G plural)  ←  sā

feet   ←   [18] patsutaḥśīḥ (noun M-N single)  ←  patsutaḥśī

the Serpent   ←   [17] ahiḥ (noun M-N single)  ←  ahi

became   ←   [19] babhūva (verb Perfect Active single 3rd)  ←  bhū

01.032.09   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.37.04    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.027   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

नी॒चाव॑या अभवद्वृ॒त्रपु॒त्रेंद्रो॑ अस्या॒ अव॒ वध॑र्जभार ।

उत्त॑रा॒ सूरध॑रः पु॒त्र आ॑सी॒द्दानुः॑ शये स॒हव॑त्सा॒ न धे॒नुः ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

नीचावया अभवद्वृत्रपुत्रेंद्रो अस्या अव वधर्जभार ।

उत्तरा सूरधरः पुत्र आसीद्दानुः शये सहवत्सा न धेनुः ॥

Samhita transliteration accented

nīcā́vayā abhavadvṛtráputréndro asyā áva vádharjabhāra ǀ

úttarā sū́rádharaḥ putrá āsīddā́nuḥ śaye sahávatsā ná dhenúḥ ǁ

Samhita transliteration nonaccented

nīcāvayā abhavadvṛtraputrendro asyā ava vadharjabhāra ǀ

uttarā sūradharaḥ putra āsīddānuḥ śaye sahavatsā na dhenuḥ ǁ

Padapatha Devanagari Accented

नी॒चाऽव॑याः । अ॒भ॒व॒त् । वृ॒त्रऽपु॑त्रा । इन्द्रः॑ । अ॒स्याः॒ । अव॑ । वधः॑ । ज॒भा॒र॒ ।

उत्ऽत॑रा । सूः । अध॑रः । पु॒त्रः । आ॒सी॒त् । दानुः॑ । श॒ये॒ । स॒हऽव॑त्सा । न । धे॒नुः ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

नीचाऽवयाः । अभवत् । वृत्रऽपुत्रा । इन्द्रः । अस्याः । अव । वधः । जभार ।

उत्ऽतरा । सूः । अधरः । पुत्रः । आसीत् । दानुः । शये । सहऽवत्सा । न । धेनुः ॥

Padapatha transliteration accented

nīcā́-vayāḥ ǀ abhavat ǀ vṛtrá-putrā ǀ índraḥ ǀ asyāḥ ǀ áva ǀ vádhaḥ ǀ jabhāra ǀ

út-tarā ǀ sū́ḥ ǀ ádharaḥ ǀ putráḥ ǀ āsīt ǀ dā́nuḥ ǀ śaye ǀ sahá-vatsā ǀ ná ǀ dhenúḥ ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

nīcā-vayāḥ ǀ abhavat ǀ vṛtra-putrā ǀ indraḥ ǀ asyāḥ ǀ ava ǀ vadhaḥ ǀ jabhāra ǀ

ut-tarā ǀ sūḥ ǀ adharaḥ ǀ putraḥ ǀ āsīt ǀ dānuḥ ǀ śaye ǀ saha-vatsā ǀ na ǀ dhenuḥ ǁ

interlinear translation

{She} having Vritra as son became weakened; Indra  the slayer threw {his lightning} at her; the genetrix became above, the son {was} below: Danu lies down like a milch-cow with a calf.

Translation — Padapatha — Grammar

{She} having Vritra as son   ←   [3] vṛtra-putrā (noun F-N single)  ←  vṛtraputrā

became   ←   [2] abhavat (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  bhū

weakened   ←   [1] nīcā-vayāḥ (noun N-Ac single)  ←  nīcāvayas

; Indra   ←   [4] indraḥ (noun M-N single)  ←  indra

the slayer   ←   [7] vadhaḥ (noun M-N single)  ←  vadha

threw {his lightning}   ←   [6] ava (indeclinable word; adverb); [8] jabhāra (verb Perfect single 3rd)  ←  bhṛ

at her   ←   [5] asyāḥ (pronoun F-Ab single)  ←  iyam

; the genetrix   ←   [10] sūḥ (noun M-N single)  ←  sū

became   ←   [13] āsīt (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  as

above   ←   [9] ut-tarā (noun F-N single)  ←  uttara

the son   ←   [12] putraḥ (noun M-N single)  ←  putra

{was} below   ←   [11] adharaḥ (noun M-N single)  ←  adhara

Danu   ←   [14] dānuḥ (noun F-N single)  ←  dānu

lies down   ←   [15] śaye (verb Present Middle single 3rd)  ←  śī

like   ←   [17] na (indeclinable word; adverb, particle)

a milch-cow   ←   [18] dhenuḥ (noun M-N single)  ←  dhenu

with a calf   ←   [16] saha-vatsā (noun F-N single)  ←  sahavatsa

01.032.10   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.37.05    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.028   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

अति॑ष्ठंतीनामनिवेश॒नानां॒ काष्ठा॑नां॒ मध्ये॒ निहि॑तं॒ शरी॑रं ।

वृ॒त्रस्य॑ नि॒ण्यं वि च॑रं॒त्यापो॑ दी॒र्घं तम॒ आश॑य॒दिंद्र॑शत्रुः ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

अतिष्ठंतीनामनिवेशनानां काष्ठानां मध्ये निहितं शरीरं ।

वृत्रस्य निण्यं वि चरंत्यापो दीर्घं तम आशयदिंद्रशत्रुः ॥

Samhita transliteration accented

átiṣṭhantīnāmaniveśanā́nām kā́ṣṭhānām mádhye níhitam śárīram ǀ

vṛtrásya niṇyám ví carantyā́po dīrghám táma ā́śayadíndraśatruḥ ǁ

Samhita transliteration nonaccented

atiṣṭhantīnāmaniveśanānām kāṣṭhānām madhye nihitam śarīram ǀ

vṛtrasya niṇyam vi carantyāpo dīrgham tama āśayadindraśatruḥ ǁ

Padapatha Devanagari Accented

अति॑ष्ठन्तीनाम् । अ॒नि॒ऽवे॒श॒नाना॑म् । काष्ठा॑नाम् । मध्ये॑ । निऽहि॑तम् । शरी॑रम् ।

वृ॒त्रस्य॑ । नि॒ण्यम् । वि । च॒र॒न्ति॒ । आपः॑ । दी॒र्घम् । तमः॑ । आ । अ॒श॒य॒त् । इन्द्र॑ऽशत्रुः ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

अतिष्ठन्तीनाम् । अनिऽवेशनानाम् । काष्ठानाम् । मध्ये । निऽहितम् । शरीरम् ।

वृत्रस्य । निण्यम् । वि । चरन्ति । आपः । दीर्घम् । तमः । आ । अशयत् । इन्द्रऽशत्रुः ॥

Padapatha transliteration accented

átiṣṭhantīnām ǀ ani-veśanā́nām ǀ kā́ṣṭhānām ǀ mádhye ǀ ní-hitam ǀ śárīram ǀ

vṛtrásya ǀ niṇyám ǀ ví ǀ caranti ǀ ā́paḥ ǀ dīrghám ǀ támaḥ ǀ ā́ ǀ aśayat ǀ índra-śatruḥ ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

atiṣṭhantīnām ǀ ani-veśanānām ǀ kāṣṭhānām ǀ madhye ǀ ni-hitam ǀ śarīram ǀ

vṛtrasya ǀ niṇyam ǀ vi ǀ caranti ǀ āpaḥ ǀ dīrgham ǀ tamaḥ ǀ ā ǀ aśayat ǀ indra-śatruḥ ǁ

interlinear translation

The hidden body of Vritra  laid in the midst of courses of the not standing ones, not stoppingthe Waters  spread widely; {he,} to whom Indra is enemy, lay in the long darkness.

Translation — Padapatha — Grammar

The hidden   ←   [8] niṇyam (noun M-Ac single)  ←  niṇya

body   ←   [6] śarīram (noun N-N single)  ←  śarīra

of Vritra   ←   [7] vṛtrasya (noun M-G single)  ←  vṛtra

laid   ←   [5] ni-hitam (noun N-N single)  ←  nihita

in the midst   ←   [4] madhye (indeclinable word; preposition)

of courses   ←   [3] kāṣṭhānām (noun F-G plural)  ←  kāṣṭhā

of the not standing ones   ←   [1] atiṣṭhantīnām = atiṣṭhatānām (noun F-G plural)  ←  atiṣṭhat

not stopping   ←   [2] ani-veśanānām (noun F-G plural)  ←  aniveśana

the Waters   ←   [11] āpaḥ (noun F-N plural)  ←  ap

spread   ←   [10] caranti (verb Present Active plural 3rd)  ←  car

widely   ←   [9] vi (indeclinable word; adverb)

; {he,} to whom Indra is enemy   ←   [16] indra-śatruḥ (noun M-N single)  ←  indraśatru

lay   ←   [14] ā (preposition); [15] aśayat (verb Imperfect single 3rd)  ←  śī

in the long   ←   [12] dīrgham (noun N-Ac single)  ←  dīrgha

darkness   ←   [13] tamaḥ (noun N-Ac single)  ←  tamas

01.032.11   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.38.01    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.029   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

दा॒सप॑त्नी॒रहि॑गोपा अतिष्ठ॒न्निरु॑द्धा॒ आपः॑ प॒णिने॑व॒ गावः॑ ।

अ॒पां बिल॒मपि॑हितं॒ यदासी॑द्वृ॒त्रं ज॑घ॒न्वाँ अप॒ तद्व॑वार ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

दासपत्नीरहिगोपा अतिष्ठन्निरुद्धा आपः पणिनेव गावः ।

अपां बिलमपिहितं यदासीद्वृत्रं जघन्वाँ अप तद्ववार ॥

Samhita transliteration accented

dāsápatnīráhigopā atiṣṭhanníruddhā ā́paḥ paṇíneva gā́vaḥ ǀ

apā́m bílamápihitam yádā́sīdvṛtrám jaghanvā́m̐ ápa tádvavāra ǁ

Samhita transliteration nonaccented

dāsapatnīrahigopā atiṣṭhanniruddhā āpaḥ paṇineva gāvaḥ ǀ

apām bilamapihitam yadāsīdvṛtram jaghanvām̐ apa tadvavāra ǁ

Padapatha Devanagari Accented

दा॒सऽप॑त्नीः । अहि॑ऽगोपाः । अ॒ति॒ष्ठ॒न् । निऽरु॑द्धाः । आपः॑ । प॒णिना॑ऽइव । गावः॑ ।

अ॒पाम् । बिल॑म् । अपि॑ऽहितम् । यत् । आसी॑त् । वृ॒त्रम् । ज॒घ॒न्वान् । अप॑ । तत् । व॒वा॒र॒ ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

दासऽपत्नीः । अहिऽगोपाः । अतिष्ठन् । निऽरुद्धाः । आपः । पणिनाऽइव । गावः ।

अपाम् । बिलम् । अपिऽहितम् । यत् । आसीत् । वृत्रम् । जघन्वान् । अप । तत् । ववार ॥

Padapatha transliteration accented

dāsá-patnīḥ ǀ áhi-gopāḥ ǀ atiṣṭhan ǀ ní-ruddhāḥ ǀ ā́paḥ ǀ paṇínā-iva ǀ gā́vaḥ ǀ

apā́m ǀ bílam ǀ ápi-hitam ǀ yát ǀ ā́sīt ǀ vṛtrám ǀ jaghanvā́n ǀ ápa ǀ tát ǀ vavāra ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

dāsa-patnīḥ ǀ ahi-gopāḥ ǀ atiṣṭhan ǀ ni-ruddhāḥ ǀ āpaḥ ǀ paṇinā-iva ǀ gāvaḥ ǀ

apām ǀ bilam ǀ api-hitam ǀ yat ǀ āsīt ǀ vṛtram ǀ jaghanvān ǀ apa ǀ tat ǀ vavāra ǁ

interlinear translation

Possessed by Dasu, guarded by the Serpent , the restrained Waters  stood out, like  cows  {held} by Pani , whenbeing slayer of Vritra {he} has opened that covered cave  of the Waters .

Translation — Padapatha — Grammar

Possessed by Dasu   ←   [1] dāsa-patnīḥ (noun F-Ac plural)  ←  dāsapatnī

guarded by the Serpent   ←   [2] ahi-gopāḥ (noun M-Ac plural)  ←  ahigopā

the restrained   ←   [4] ni-ruddhāḥ (noun F-Ac plural)  ←  niruddha

Waters   ←   [5] āpaḥ (noun F-N plural)  ←  ap

stood out   ←   [3] atiṣṭhan (verb Imperfect Active plural 3rd)  ←  atiṣṭhā

like   ←   [6] paṇinā-iva (noun M-I single)  ←  paṇi

cows   ←   [7] gāvaḥ (noun M-N plural)  ←  go

{held} by Pani   ←   [6] paṇinā-iva (noun M-I single)  ←  paṇi

when   ←   [11] yat (indeclinable word; pronoun)  ←  yad

being   ←   [12] āsīt (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  as

slayer   ←   [14] jaghanvān (noun M-N single)  ←  jaghanvas

of Vritra   ←   [13] vṛtram (noun M-Ac single)  ←  vṛtra

{he} has opened   ←   [15] apa (indeclinable word; preposition); [17] vavāra (verb Perfect Active single 3rd)  ←  vṛ

that   ←   [16] tat (pronoun)

covered   ←   [10] api-hitam (noun M-Ac single)  ←  apihita

cave   ←   [9] bilam (noun N-Ac single)  ←  bila

of the Waters   ←   [8] apām (noun F-G plural)  ←  ap

01.032.12   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.38.02    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.030   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

अश्व्यो॒ वारो॑ अभव॒स्तदिं॑द्र सृ॒के यत्त्वा॑ प्र॒त्यह॑न्दे॒व एकः॑ ।

अज॑यो॒ गा अज॑यः शूर॒ सोम॒मवा॑सृजः॒ सर्त॑वे स॒प्त सिंधू॑न् ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

अश्व्यो वारो अभवस्तदिंद्र सृके यत्त्वा प्रत्यहन्देव एकः ।

अजयो गा अजयः शूर सोममवासृजः सर्तवे सप्त सिंधून् ॥

Samhita transliteration accented

áśvyo vā́ro abhavastádindra sṛké yáttvā pratyáhandevá ékaḥ ǀ

ájayo gā́ ájayaḥ śūra sómamávāsṛjaḥ sártave saptá síndhūn ǁ

Samhita transliteration nonaccented

aśvyo vāro abhavastadindra sṛke yattvā pratyahandeva ekaḥ ǀ

ajayo gā ajayaḥ śūra somamavāsṛjaḥ sartave sapta sindhūn ǁ

Padapatha Devanagari Accented

अश्व्यः॑ । वारः॑ । अ॒भ॒वः॒ । तत् । इ॒न्द्र॒ । सृ॒के । यत् । त्वा॒ । प्र॒ति॒ऽअह॑न् । दे॒वः । एकः॑ ।

अज॑यः । गाः । अज॑यः । शू॒र॒ । सोम॑म् । अव॑ । अ॒सृ॒जः॒ । सर्त॑वे । स॒प्त । सिन्धू॑न् ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

अश्व्यः । वारः । अभवः । तत् । इन्द्र । सृके । यत् । त्वा । प्रतिऽअहन् । देवः । एकः ।

अजयः । गाः । अजयः । शूर । सोमम् । अव । असृजः । सर्तवे । सप्त । सिन्धून् ॥

Padapatha transliteration accented

áśvyaḥ ǀ vā́raḥ ǀ abhavaḥ ǀ tát ǀ indra ǀ sṛké ǀ yát ǀ tvā ǀ prati-áhan ǀ deváḥ ǀ ékaḥ ǀ

ájayaḥ ǀ gā́ḥ ǀ ájayaḥ ǀ śūra ǀ sómam ǀ áva ǀ asṛjaḥ ǀ sártave ǀ saptá ǀ síndhūn ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

aśvyaḥ ǀ vāraḥ ǀ abhavaḥ ǀ tat ǀ indra ǀ sṛke ǀ yat ǀ tvā ǀ prati-ahan ǀ devaḥ ǀ ekaḥ ǀ

ajayaḥ ǀ gāḥ ǀ ajayaḥ ǀ śūra ǀ somam ǀ ava ǀ asṛjaḥ ǀ sartave ǀ sapta ǀ sindhūn ǁ

interlinear translation

That boon of horses {thou} broughtest into being, O Indra , when thy pointed {ligtning} killed {Vritra}. The god alone has won cows (supramental perceptions) , won, o Hero , soma (offering-hymns) , released to flow seven  Rivers .

Translation — Padapatha — Grammar

That   ←   [4] tat (pronoun)  ←  tad

boon   ←   [2] vāraḥ (noun M-N single)  ←  vāra

of horses   ←   [1] aśvyaḥ (noun M-N single)  ←  aśvya

{thou} broughtest into being   ←   [3] abhavaḥ (verb Imperfect Active single 2nd)  ←  bhū

O Indra   ←   [5] indra (noun M-V single)

when   ←   [7] yat (indeclinable word; pronoun)  ←  yad

thy   ←   [8] tvā (pronoun I single 2nd)  ←  tva

pointed {ligtning}   ←   [6] sṛke = sṛkeṇa (noun M-I single)  ←  sṛka

killed {Vritra}   ←   [9] prati-ahan (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  pratihan

The god   ←   [10] devaḥ (noun M-N single)  ←  deva

alone   ←   [11] ekaḥ (noun M-N single)  ←  eka

has won   ←   [12] ajayaḥ (verb Imperfect Active single 2nd)  ←  ji

cows (supramental perceptions)   ←   [13] gāḥ (noun M-Ac plural)  ←  go

won   ←   [14] ajayaḥ (verb Imperfect Active single 2nd)  ←  ji

o Hero   ←   [15] śūra (noun M-V single)

soma (offering-hymns)   ←   [16] somam (noun M-Ac single)  ←  soma

released   ←   [17] ava (indeclinable word; adverb); [18] asṛjaḥ (verb Imperfect Active single 2nd)  ←  sṛj

to flow   ←   [19] sartave (verb Infinitive)  ←  sṛ

seven   ←   [20] sapta (number)

Rivers   ←   [21] sindhūn (noun M-Ac plural)  ←  sindhu

01.032.13   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.38.03    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.031   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

नास्मै॑ वि॒द्युन्न त॑न्य॒तुः सि॑षेध॒ न यां मिह॒मकि॑रद्ध्रा॒दुनिं॑ च ।

इंद्र॑श्च॒ यद्यु॑यु॒धाते॒ अहि॑श्चो॒ताप॒रीभ्यो॑ म॒घवा॒ वि जि॑ग्ये ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

नास्मै विद्युन्न तन्यतुः सिषेध न यां मिहमकिरद्ध्रादुनिं च ।

इंद्रश्च यद्युयुधाते अहिश्चोतापरीभ्यो मघवा वि जिग्ये ॥

Samhita transliteration accented

nā́smai vidyúnná tanyatúḥ siṣedha ná yā́m míhamákiraddhrādúnim ca ǀ

índraśca yádyuyudhā́te áhiścotā́parī́bhyo maghávā ví jigye ǁ

Samhita transliteration nonaccented

nāsmai vidyunna tanyatuḥ siṣedha na yām mihamakiraddhrādunim ca ǀ

indraśca yadyuyudhāte ahiścotāparībhyo maghavā vi jigye ǁ

Padapatha Devanagari Accented

न । अ॒स्मै॒ । वि॒ऽद्युत् । न । त॒न्य॒तुः । सि॒से॒ध॒ । न । याम् । मिह॑म् । अकि॑रत् । ह्रा॒दुनि॑म् । च॒ ।

इन्द्रः॑ । च॒ । यत् । यु॒यु॒धाते॒ इति॑ । अहिः॑ । च॒ । उ॒त । अ॒प॒रीभ्यः॑ । म॒घऽवा॑ । वि । जि॒ग्ये॒ ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

न । अस्मै । विऽद्युत् । न । तन्यतुः । सिसेध । न । याम् । मिहम् । अकिरत् । ह्रादुनिम् । च ।

इन्द्रः । च । यत् । युयुधाते इति । अहिः । च । उत । अपरीभ्यः । मघऽवा । वि । जिग्ये ॥

Padapatha transliteration accented

ná ǀ asmai ǀ vi-dyút ǀ ná ǀ tanyatúḥ ǀ sisedha ǀ ná ǀ yā́m ǀ míham ǀ ákirat ǀ hrādúnim ǀ ca ǀ

índraḥ ǀ ca ǀ yát ǀ yuyudhā́te íti ǀ áhiḥ ǀ ca ǀ utá ǀ aparī́bhyaḥ ǀ maghá-vā ǀ ví ǀ jigye ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

na ǀ asmai ǀ vi-dyut ǀ na ǀ tanyatuḥ ǀ sisedha ǀ na ǀ yām ǀ miham ǀ akirat ǀ hrādunim ǀ ca ǀ

indraḥ ǀ ca ǀ yat ǀ yuyudhāte iti ǀ ahiḥ ǀ ca ǀ uta ǀ aparībhyaḥ ǀ magha-vā ǀ vi ǀ jigye ǁ

interlinear translation

Neither lightning nor thunder has hit him <Indra>, nor that fog and hail harmed {him}. And when Indra  and Serpent  fought, Lord of plenitude  has defeated also the others, the lower ones.

Translation — Padapatha — Grammar

Neither   ←   [1] na (indeclinable word; adverb, particle)

lightning   ←   [3] vi-dyut (noun N-Ac single)  ←  vidyut

nor   ←   [4] na (indeclinable word; adverb, particle)

thunder   ←   [5] tanyatuḥ (noun M-N single)  ←  tanyatu

has hit   ←   [6] sisedha = siṣedha (verb Perfect Active single 3rd)  ←  sidh

him <Indra>   ←   [2] asmai (pronoun M-D single)  ←  idam

nor   ←   [7] na (indeclinable word; adverb, particle)

that   ←   [8] yām (noun F-Ac single)  ←  yā

fog   ←   [9] miham (noun F-Ac single)  ←  mih

and   ←   [12] ca (indeclinable word; copulative)

hail   ←   [11] hrādunim (noun F-Ac single)  ←  hrāduni

harmed {him}   ←   [10] akirat = akṛṇāt (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  kṝ

And   ←   [14] ca (indeclinable word; copulative)

when   ←   [15] yat (indeclinable word; pronoun)  ←  yad

Indra   ←   [13] indraḥ (noun M-N single)  ←  indra

and   ←   [18] ca (indeclinable word; copulative)

Serpent   ←   [17] ahiḥ (noun M-N single)  ←  ahi

fought   ←   [16] yuyudhāte iti (verb Perfect Middle double 3rd)  ←  yudh

Lord of plenitude   ←   [21] magha-vā (noun M-N single)  ←  maghavan

has defeated   ←   [22] vi (indeclinable word; adverb); [23] jigye (verb Perfect Middle single 3rd)  ←  vyatiji

also   ←   [18] ca (indeclinable word; copulative); [19] uta (indeclinable word; copulative)

the others, the lower ones   ←   [20] aparībhyaḥ (noun F-D plural)  ←  apara

01.032.14   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.38.04    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.032   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

अहे॑र्या॒तारं॒ कम॑पश्य इंद्र हृ॒दि यत्ते॑ ज॒घ्नुषो॒ भीरग॑च्छत् ।

नव॑ च॒ यन्न॑व॒तिं च॒ स्रवं॑तीः श्ये॒नो न भी॒तो अत॑रो॒ रजां॑सि ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

अहेर्यातारं कमपश्य इंद्र हृदि यत्ते जघ्नुषो भीरगच्छत् ।

नव च यन्नवतिं च स्रवंतीः श्येनो न भीतो अतरो रजांसि ॥

Samhita transliteration accented

áheryātā́ram kámapaśya indra hṛdí yátte jaghnúṣo bhī́rágacchat ǀ

náva ca yánnavatím ca srávantīḥ śyenó ná bhītó átaro rájāṃsi ǁ

Samhita transliteration nonaccented

aheryātāram kamapaśya indra hṛdi yatte jaghnuṣo bhīragacchat ǀ

nava ca yannavatim ca sravantīḥ śyeno na bhīto ataro rajāṃsi ǁ

Padapatha Devanagari Accented

अहेः॑ । या॒तार॑म् । कम् । अ॒प॒श्यः॒ । इ॒न्द्र॒ । हृ॒दि । यत् । ते॒ । ज॒घ्नुषः॑ । भीः । अग॑च्छत् ।

नव॑ । च॒ । यत् । न॒व॒तिम् । च॒ । स्रव॑न्तीः । श्ये॒नः । न । भी॒तः । अत॑रः । रजां॑सि ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

अहेः । यातारम् । कम् । अपश्यः । इन्द्र । हृदि । यत् । ते । जघ्नुषः । भीः । अगच्छत् ।

नव । च । यत् । नवतिम् । च । स्रवन्तीः । श्येनः । न । भीतः । अतरः । रजांसि ॥

Padapatha transliteration accented

áheḥ ǀ yātā́ram ǀ kám ǀ apaśyaḥ ǀ indra ǀ hṛdí ǀ yát ǀ te ǀ jaghnúṣaḥ ǀ bhī́ḥ ǀ ágacchat ǀ

náva ǀ ca ǀ yát ǀ navatím ǀ ca ǀ srávantīḥ ǀ śyenáḥ ǀ ná ǀ bhītáḥ ǀ átaraḥ ǀ rájāṃsi ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

aheḥ ǀ yātāram ǀ kam ǀ apaśyaḥ ǀ indra ǀ hṛdi ǀ yat ǀ te ǀ jaghnuṣaḥ ǀ bhīḥ ǀ agacchat ǀ

nava ǀ ca ǀ yat ǀ navatim ǀ ca ǀ sravantīḥ ǀ śyenaḥ ǀ na ǀ bhītaḥ ǀ ataraḥ ǀ rajāṃsi ǁ

interlinear translation

What assailant from Serpent  {thou} sawest, O Indra , when fear came into thy heart of the killing One, when over and nine, and ninety streams  {thou} crossedst the airspaces  like afraid hawk?

Translation — Padapatha — Grammar

What   ←   [3] kam (pronoun M-Ac single)  ←  ka

assailant   ←   [2] yātāram (noun M-Ac single)  ←  yātṛ

from Serpent   ←   [1] aheḥ (noun M-Ab single)  ←  ahi

{thou} sawest   ←   [4] apaśyaḥ (indeclinable word; verb Imperfect single 2nd)  ←  paś

O Indra   ←   [5] indra (noun M-V single)

when   ←   [7] yat (indeclinable word; pronoun)  ←  yad

fear   ←   [10] bhīḥ (noun F-N single)  ←  bhī

came   ←   [11] agacchat (verb Imperfect Active single 3rd)  ←  gam

into thy   ←   [8] te (pronoun G single 2nd)  ←  tva

heart   ←   [6] hṛdi (noun N-L single)  ←  hṛd

of the killing One   ←   [9] jaghnuṣaḥ (noun M-G single)  ←  jaghnivas

when   ←   [14] yat (pronoun N-N single)  ←  yad

over and   ←   [13] ca (indeclinable word; copulative)

nine   ←   [12] nava (number Ac plural)

and   ←   [16] ca (indeclinable word; copulative)

ninety   ←   [15] navatim (noun F-Ac single)  ←  navati

streams   ←   [17] sravantīḥ (noun F-Ac plural)  ←  sravantī

{thou} crossedst   ←   [21] ataraḥ (verb Imperfect Active single 2nd)  ←  tṝ

the airspaces   ←   [22] rajāṃsi (noun N-Ac plural)  ←  rajas

like   ←   [19] na (indeclinable word; adverb, particle)

afraid   ←   [20] bhītaḥ (noun M-N single)  ←  bhīta

hawk   ←   [18] śyenaḥ (noun M-N single)  ←  śyena

01.032.15   (Mandala. Sukta. Rik)

1.2.38.05    (Ashtaka. Adhyaya. Varga. Rik)

01.07.033   (Mandala. Anuvaka. Rik)

Samhita Devanagari Accented

इंद्रो॑ या॒तोऽव॑सितस्य॒ राजा॒ शम॑स्य च शृं॒गिणो॒ वज्र॑बाहुः ।

सेदु॒ राजा॑ क्षयति चर्षणी॒नाम॒रान्न ने॒मिः परि॒ ता ब॑भूव ॥

Samhita Devanagari Nonaccented

इंद्रो यातोऽवसितस्य राजा शमस्य च शृंगिणो वज्रबाहुः ।

सेदु राजा क्षयति चर्षणीनामरान्न नेमिः परि ता बभूव ॥

Samhita transliteration accented

índro yātó’vasitasya rā́jā śámasya ca śṛṅgíṇo vájrabāhuḥ ǀ

sédu rā́jā kṣayati carṣaṇīnā́marā́nná nemíḥ pári tā́ babhūva ǁ

Samhita transliteration nonaccented

indro yāto’vasitasya rājā śamasya ca śṛṅgiṇo vajrabāhuḥ ǀ

sedu rājā kṣayati carṣaṇīnāmarānna nemiḥ pari tā babhūva ǁ

Padapatha Devanagari Accented

इन्द्रः॑ । या॒तः । अव॑ऽसितस्य । राजा॑ । शम॑स्य । च॒ । शृ॒ङ्गिणः॑ । वज्र॑ऽबाहुः ।

सः । इत् । ऊं॒ इति॑ । राजा॑ । क्ष॒य॒ति॒ । च॒र्ष॒णी॒नाम् । अ॒रान् । न । ने॒मिः । परि॑ । ता । ब॒भू॒व॒ ॥

Padapatha Devanagari Nonaccented

इन्द्रः । यातः । अवऽसितस्य । राजा । शमस्य । च । शृङ्गिणः । वज्रऽबाहुः ।

सः । इत् । ऊं इति । राजा । क्षयति । चर्षणीनाम् । अरान् । न । नेमिः । परि । ता । बभूव ॥

Padapatha transliteration accented

índraḥ ǀ yātáḥ ǀ áva-sitasya ǀ rā́jā ǀ śámasya ǀ ca ǀ śṛṅgíṇaḥ ǀ vájra-bāhuḥ ǀ

sáḥ ǀ ít ǀ ūṃ íti ǀ rā́jā ǀ kṣayati ǀ carṣaṇīnā́m ǀ arā́n ǀ ná ǀ nemíḥ ǀ pári ǀ tā́ ǀ babhūva ǁ

Padapatha transliteration nonaccented

indraḥ ǀ yātaḥ ǀ ava-sitasya ǀ rājā ǀ śamasya ǀ ca ǀ śṛṅgiṇaḥ ǀ vajra-bāhuḥ ǀ

saḥ ǀ it ǀ ūṃ iti ǀ rājā ǀ kṣayati ǀ carṣaṇīnām ǀ arān ǀ na ǀ nemiḥ ǀ pari ǀ tā ǀ babhūva ǁ

interlinear translation

Indra  with the lightning in his hand {is} the King of the going {and} of the standing, of the peaceful and of the horned; he, verily, rules, the King of those men who can see, like a felloe of wheel around spokes, {he} became {around} them.

Translation — Padapatha — Grammar

Indra   ←   [1] indraḥ (noun M-N single)  ←  indra

with the lightning in his hand   ←   [8] vajra-bāhuḥ (noun M-N single)  ←  vajrabāhu

{is} the King   ←   [4] rājā (noun M-N single)  ←  rājan

of the going   ←   [2] yātaḥ (noun M-G single)  ←  yāt

{and} of the standing   ←   [3] ava-sitasya (noun M-G single)  ←  avasita

of the peaceful   ←   [5] śamasya (noun M-G single)  ←  śama

and   ←   [6] ca (indeclinable word; copulative)

of the horned   ←   [7] śṛṅgiṇaḥ (noun N-G single)  ←  śṛṅgin

; he   ←   [9] saḥ (pronoun M-N single 3rd)  ←  sa

verily   ←   [10] it (indeclinable word; particle)  ←  id

rules   ←   [13] kṣayati (verb Present Active single 3rd)  ←  kṣi

the King   ←   [12] rājā (noun M-N single)  ←  rājan

of those men who can see   ←   [14] carṣaṇīnām (noun M-G plural)  ←  carṣaṇi

like   ←   [16] na (indeclinable word; adverb, particle)

a felloe of wheel   ←   [17] nemiḥ (noun F-N single)  ←  nemi

around   ←   [18] pari (indeclinable word; adverb, preposition)

spokes   ←   [15] arān (noun M-Ac plural)  ←  ara

{he} became {around}   ←   [20] babhūva (verb Perfect Active single 3rd)  ←  bhū

them   ←   [19] tā (pronoun N-Ac plural)  ←  ta

Translations and commentaries by Sri Aurobindo

1. October 19151

1.32.12. O hero, thou didst conquer the cow, thou didst conquer the Soma; thou didst loose forth to their flowing the seven rivers.

 

1 The Secret of the Veda. XIV. The Cow and the Angiras Legend // CWSA.– Vol. 15.– The Secret of the Veda.– Pondicherry: Sri Aurobindo Ashram, 1998, pp. 138-148. 1-st published: Arya: A Philosophical Review. Monthly.– Vol.2, No 3 – October 1915, pp. 165-174.

Back

in Russian

 24.11.2020 

Please, start with Introduction

Without knowledge of some things, reading Rigveda will be unproductive. We strongly recommend that you begin your acquaintance with Rigveda by reading the Introduction.